وظیفه اصلی رایانه ها پردازش، انتقال و سر و کله زدن با داده ها (Data) است. به این منظور هر کامپیوتر به یک فضای ذخیره سازی نیاز دارد که بتواند اطلاعات را بر روی آن ذخیره کرده و عملیات خواسته شده توسط کاربر را پردازش و در نهایت خروجی مورد نظر را تحویل دهد. در این مرحله حافظه اصلی کامپیوتر یا همان رم (RAM) وارد صحنه شده و بستر ذخیره سازی اطلاعات را برای پردازنده کامپیوتر (CPU) فراهم می کنند.
پیشنهاد مطالعه بیشتر: تعمیر هارد
اما حافظه های RAM، ظرفیت کمی دارند و از نوع حافظه های موقت هستند به این معنی که به محض خاموش شدن کامپیوتر و قطع شدن جریان برق، تمامی اطلاعاتی که در آن ها وجود دارد به طور کامل پاک شده و تا روشن کردن مجدد کامپیوتر، هیچ داده ای را نمی توان بر روی آن ذخیره کرد.
پس چگونه می توانیم صدها گیگابایت و یا حتی چندین ترابایت از اطلاعات شخصی مانند عکس، فیلم، موسیقی، اسناد، نرم افزار ها، بازی ها و انواع دیگری از اطلاعات را به طور دائمی ذخیره کنیم؟
پاسخ این سوال، استفاده از حافظه ثانویه یا جانبی کامپیوتر است. این نوع حافظه در ظرفیت های متفاوت به منظور ذخیره سازی دائمی داده ها در ابعاد، اشکال، و کاربری مختلف بسته به نیاز کاربران عرضه می شوند. در این مقاله انواع این حافظه ها را به شما معرفی و با بررسی مزایا و معایب و انجام مقایسه بین آن ها، راهنمایی جامع را در اختیارتان قرار می دهیم.
به بیانی ساده، متداول ترین نوع های این حافظه شامل موارد زیر می شوند:
- Hard Disk Drive (به اختصار HDD) یا همان هارد دیسک
- Solid State Drive (به اختصار SSD) یا همان حافظه اس اس دی
هارد دیسک (HDD) چیست؟
هارد HDD یا هارد دیسک (Hard Disk Drive) یک نوع حافظه مکانیکی است که برای ذخیرهسازی دائمی دادهها در کامپیوترها و لپتاپها استفاده میشود. این هاردها از دیسکهای مغناطیسی چرخان و دیگر قطعات متحرک برای ذخیرهسازی اطلاعات استفاده میکنند. هاردها در مقایسه با حافظه های پر سرعت تری مانند SSD، ظرفیت گنجایش بسیار بالاتر در مقابل قیمت کمتر را به مصرف کنندگان ارائه می دهند که همین موضوع این نوع حافظه های مکانیکی را به گزینه مناسبی برای استفاده در دیتاسنتر ها، بانک های اطلاعاتی، کامپیوتر های سروری که نیاز به دخیره سازی مقدار حجیمی از اطلاعات را دارند و … تبدیل کرده است.
اجزای اصلی هارد HDD
- دیسکهای مغناطیسی: این دیسکها از جنس فلز یا شیشه هستند و با موادی مغناطیسی پوشیده شدهاند. اطلاعات به صورت مغناطیسی بر روی این دیسکها ذخیره میشوند.
- هد خواندن/نوشتن: این هد وظیفه خواندن و نوشتن اطلاعات بر روی دیسکهای مغناطیسی را بر عهده دارد.
- بازوی محرک: این بازو هد خواندن/نوشتن را بر روی دیسکهای مغناطیسی حرکت میدهد.
- کنترلر: این بخش وظیفه کنترل و مدیریت عملکرد هارد را بر عهده دارد.
مزایای هارد HDD
- ظرفیت ذخیرهسازی بالا: هاردهای HDD در مقایسه با سایر حافظههای ذخیرهسازی مانند SSDها، ظرفیت ذخیرهسازی بالاتری دارند.
- قیمت مناسب: هاردهای HDD در مقایسه با SSDها قیمت مناسبتری دارند.
- مناسب برای ذخیرهسازی دادههای حجیم: هاردهای HDD برای ذخیرهسازی دادههای حجیم مانند فیلم، موسیقی و عکس مناسب هستند.
معایب هارد HDD
- سرعت پایین: هاردهای HDD در مقایسه با SSD ها سرعت پایینتری دارند.
- مقاومت کم در برابر ضربه: هاردهای HDD به دلیل ساختار مکانیکی، در برابر ضربه و لرزش حساس هستند.
- مصرف برق بالا: هاردهای HDD در مقایسه با SSD ها مصرف برق بالاتری دارند.
کاربردهای هارد HDD
- ذخیرهسازی سیستم عامل و برنامهها: هاردهای HDD برای ذخیرهسازی سیستم عامل و برنامهها مناسب هستند.
- ذخیرهسازی دادههای شخصی: هاردهای HDD برای ذخیرهسازی دادههای شخصی مانند فیلم، موسیقی و عکس مناسب هستند.
- ذخیرهسازی دادههای سرور: هاردهای HDD برای ذخیرهسازی دادههای سرورها مناسب هستند.
انواع هارد HDD:
- هاردهای اینترنال: این هاردها داخل کیس کامپیوتر یا لپتاپ نصب میشوند.
- هاردهای اکسترنال: این هاردها به صورت جداگانه به کامپیوتر یا لپتاپ متصل میشوند.
حافظه SSD چیست؟
حافظه SSD مخفف عبارت Solid State Drive و به معنی درایو حالت جامد است. این نوع حافظه، نسل جدیدی از حافظه های ذخیره سازی اطلاعات است که از تراشه های فلش به جای دیسک های مغناطیسی استفاده می کند. سرعت بالای حافظه های SSD در خواندن و نوشتن اطلاعات این حافظه ها را در بین کاربران بسیار محبوب ساخته به گونه ای که کند ترین حافظه اس اس دی، به طور میانگین، ده برابر از پر سرعت ترین هارد دیسکی که تا به حال تولید شده نیز سریع تر بوده و عملکرد غیر قابل مقایسه ای از خود به جا می گذارد. بر خلاف هارد های سنتی یا همان HDD نداشتن قطعات مکانیکی و استفاده از حافظه های پر سرعت NAND در حافظه های SSD از مهم ترین دلایل وجود اختلاف شدید در عملکرد بین این دو حافظه می باشد.
اما این حافظه ها در شکل، اندازه و کاربری های متفاوتی بسته به نیاز کاربران در بازار برای فروش عرضه می شوند که به هنگام تصمیم گیری در خرید می تواند سردرگمی ایجاد کند. فاکتور های متعددی در انتخاب صحیح حافظه SSD مناسب وجود دارند که با توجه به نوع سیستم و نیاز کاربر باید با دقت بررسی و مورد توجه قرار بگیرد. در این بخش می خواهیم چند تا از مهم ترین فاکتور ها را بشناسیم:
- Form Factor یا اندازه فیزیکی حافظه
- Interface یا همان رابط کاربری
Form Factor (فرم فاکتور)
یکی از عواملی که در انتخاب یک حافظه SSD مهم است، اندازه و شکل آن است. این اندازه و شکل معمولاً به عنوان “فرم فاکتور” شناخته میشود و تعیین کننده ی امکان نصب آن در دستگاههای مختلف است. در زیر به برخی از انواع متداول فرم فاکتورهای حافظه SSD اشاره میشود:
2.5 اینچ (2.5 inch)
این فرم فاکتور یکی از رایج ترین اندازهها برای SSD هاست و به عنوان یک جایگزین برای هارد دیسکهای 2.5 اینچی مورد استفاده قرار میگیرد. همانند هارد دیسک ها، این نوع SSD ها به وسیله یک کابل یا کانکتور Sata به مادربرد وصل می شود که همین شباهت، ارتقا از یک هارد دیسک قدیمی و کند به یک اس اس دی جدید و پر سرعت را به سادگی ممکن ساخته است.
M.2
M.2 یک فرم فاکتور جدیدتر است که در اندازههای مختلفی مانند 2280 (طول 80 میلیمتر و عرض 22 میلیمتر) و 2260 و 2242 و 2230 وجود دارد.
M.2 به عنوان یک انتخاب برای سیستمهایی که فضای محدودی دارند، مورد استفاده قرار میگیرد.
mSATA:
- mSATA یک استاندارد کوچکتر از 2.5 اینچ است و اغلب در لپتاپهایی با فضای محدود استفاده میشود.
- این فرم فاکتور به طور گستردهای در لپتاپهای قدیمی تر استفاده میشود و به سیستمهایی که نیاز به بالا بردن سرعت دارند ارتقاء میدهد.
PCIe Add-in Card:
- این نوع SSD به صورت یک کارت اضافی PCIe عرضه میشود که به یک اسلات PCIe روی مادربرد متصل میشود.
- این فرم فاکتور برای افزایش سرعت و عملکرد مناسب است، به ویژه برای کاربران حرفهای و انجام کارهایی مانند ویرایش ویدیو و بازیهای رایانهای.
مزایای حافظه SSD
- سرعت بالا: سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات در حافظه های SSD چندین برابر سریعتر از هاردهای HDD است.
- مصرف برق پایین: حافظه های SSD به دلیل عدم وجود قطعات متحرک، مصرف برق بسیار پایینی دارند.
- مقاومت بالا: حافظه های SSD در برابر ضربه و لرزش بسیار مقاوم تر از هاردهای HDD هستند.
- صدای کم: حافظه های SSD هیچ گونه صدا و لرزشی تولید نمی کنند.
- وزن و ابعاد: حافظه های SSD بسیار سبک تر و کوچکتر از هاردهای HDD هستند.
معایب حافظه SSD
- قیمت بالا: حافظه های SSD در مقایسه با هاردهای HDD قیمت به مراتب بالاتری دارند.
- ظرفیت: حافظه های SSD در حال حاضر در ظرفیت های پایین تری نسبت به هاردهای HDD موجود هستند.
- عمر محدود: حافظه های SSD دارای عمر محدودی هستند و پس از مدتی نیاز به تعویض دارند.
کاربرد حافظه SSD
- ذخیره سازی سیستم عامل و برنامه ها
- ذخیره سازی فایل های شخصی مانند عکس، فیلم، موسیقی و اسناد
- ذخیره سازی اطلاعات بازی ها
- استفاده در لپ تاپ ها و کامپیوترهای رده بالا
انواع حافظه SSD
- حافظه SSD اینترنال: این نوع حافظه داخل کیس کامپیوتر یا لپ تاپ نصب می شود.
- حافظه SSD اکسترنال: این نوع حافظه به صورت یک حافظه جانبی قابل حمل است که از طریق پورت USB به کامپیوتر یا لپ تاپ متصل می شود.